نگاهی به سینمای نوجوان / قابی برای نوجوان، درباره نوجوان، و به بهانه نوجوان
تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۹۱۵۹۰
امروزه فیلم های کودک و نوجوان تا چه اندازه موفق ظاهر شده اند؟ سینمای ایران در ساخت آثار برای نوجوانان کجا ایستاده است؟
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو- زهرا قربانی رضوان؛ با نگاهی به سینمای ایران در دهههای اخیر متوجه میشویم که ساخت فیلم برای مخاطب نوجوانان از تعداد انگشتان یک دست هم فراتر نمیرود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بدون شک میتوان گفت دهه ۶۰ و ۷۰ اوج پرداخت به سینمای کودک و نوجوان بود و نه تنها نوجوان بلکه خانواده آنها هم، همپای فرزندانشان به تماشای آثار مینشستند. فیلمهای خاطره انگیزی، چون «کلاه قرمزی»، «مدرسه موش ها»، «خواهران غریب»، «دزد عروسک ها» که هنوزم بعد گذشت سالها پخش آنها از رسانه ملی با استقبال مخاطبان روبه رو است.
واخر دهه ۷۰ شاهد افت و رکود سینمای نوجوان بودیم. قصههایی کلیشهای که تب و تاب سالهای قبل را خواباند و دیگر تهیه کنندگان ورود به این بخش را همراه با ریسک میدانستند. درست زمانی که گیشه حرف اول را میزد و کار کودک و نوجوان جوابگوی فروش گیشه نبود. البته سیاست گذاری غلط، و عدم بودجه گذاری صحیح را هم میتوان از دیگر عوامل این اتفاق دانست. هرچند هنرمندانی همچون، مرضیه برومند، مجید مجیدی، ایرج طهماسب و مرحوم کیارستمی بودنند که آثارشان نبض سینمای نوجوان را زنده نگه داشت. دهه ۹۰ آثار شاخصی هرچند کم با محتوایی مناسب فرهنگ ایرانی، روانه سینماها و رسانه ملی شد که با استقبال خوب مخاطبان همراه بود. آثاری مانند «بزرگ مرد کوچک»، «رویای سینما»، «حوض نقاشی»، «تنهای تنهای تنها»، «منطقه پرواز ممنوع»، «۲۳ نفر» و پویانماییهایی همچون «آخرین داستان» و «شاهزاده روم». تمام این فیلمها در راستای بیان خودباوری، معرفی قهرمان، تزریق امید و یا برداشتهایی از روایتهای شاهنامه است.
نوجوان دهه ۸۰ و ۹۰ قطعا با دهههای گذشته تفاوتهای بسیار گستردهای دارد. با نگاه به آثار ساخته شده در دهه ۹۰ به بعد میبینیم رنگ و نور و موسیقی، حرف اول را در فیلمها میزنند و در وهله اول باید برای جذب مخاطب کیفیت آثار را به نسبت بالاتر برد. درست کاری که یکی از کارگردانان سینمای نوجوان انجام دادند. سید جواد هاشمی به عنوان کارگردان توانست در این سالهها مضمونهایی اخلاقی و تربیتی را در قالبی خوش رنگ و با کیفیت ارائه دهد آثار همچون «جزیره فضایی»، «شهر گربه ها»، «ماه پیشونی ۱، ۲، ۳» که البته با انتقاداتی در به کار بردن موسیقی و فضایی به دور از فرهنگ ایرانی رو به رو شد. مجموعههای دیگری نیز در شبکه نمایش خانگی پخش شدند که مخاطب شاخص آنها بزرگسالان بودند. مجموعه عروسکی «مهمونی» که خود توانست جایی در میان نوجوانان باز کند و حتی در فرهنگ اصطلاحات کلماتی آنها ورود کند.
میتوان گفت سینمای کودک و نوجوان، سینمایی است که بصورت مستقیم قصه اش را تعریف میکند و پیچ و خم زیادی ندارد. سینمایی که برای کودکان پر از رنگ و تخیل است و برای نوجوانان برآمده از مشکلات و دغدغه آنها، محلی که در آن حرف هایشان را بشنوند و شنیده شوند. سینمای نوجوان باید برای نوجوان، درباره نوجوان، و به بهانه نوجوان ساخته شود.
نوجوان در این برهه از سن خود، به دنیال کشف و فراگیری است تا مسائل جدید را بداند. او شیفته هیجان است، هیجانی که اگر به او نرسد قطعا کاذب دریافت میکند. ذهن کودک و نوجوان به دنبال قهرمان بازی و قهرمان شدن است؛ بنابراین فیلمهایی که برای این قشر تهیه میشود باید آیینه منعکس کننده آمال و آرزو آنها باشد. میدانیم که سینمای کودک و نوجوان با توجه به اینکه قشری حساس و پرهیجان را پوشش میدهد، محتوایی هدفمند باید داشته باشد.
قصه، یکی از ارکان اصلی است. نوجوان دهه ۸۰ و ۹۰ واقعیت را با تعریفی دراماتیک قبول میکند و صرفا برای ایجاد سرگرمی فریب نمیخورد؛ بنابراین فیلمسازان با قشری از مخاطبانی باهوش، حساس و پرسشگر روبه رو هستند.
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: سینما سینمای کودک و نوجوان روز نوجوان سینمای نوجوان کودک و نوجوان سینمای ایران برای نوجوان فیلم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۹۱۵۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«دریای پارس» یادگاری برای ایران به بهانه روز خلیج فارس
محمد زکیزاده، مستند «دریای پارس» به کارگردانی منوچهر طیاب که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تولید شده است؛ موقعیت جغرافیایی، تاریخ تمدن و فرهنگهای گوناگون منطقه خلیج فارس و دریای عمان را به تصویر میکشد.
در «دریای پارس» موقعیت جغرافیایی و ژئوپلتیک خلیج فارس و دریای عمان بر اساس تاریخ تمدن عیلام، اکد، سومر، کلده، آشور، بابل، ایران و فرهنگهای گوناگون منطقه، مراکز تمدنهای کهن ایرانی در کرانه خلیج فارس بررسی میشود.
این مستند با نام «خلیج فارس» آغاز میشود و با نمایش پی در پی نقشههای کهنی که از دیرباز از جغرافیدانان غربی و مسلمان ماندهاند بر اصالت این نام صحه میگذارد. سپس سفر خود را از جلگه خوزستان آغاز میکند و به گشت و گذاری گسترده در جزیرههای ایران میپردازد.
مراسم عاشورای بوشهر، لنج سازی، معابد پالمیری خارک، فجایعی که اروپاییان، دزدان دریایی انگلیس و ... در این مناطق به بار آوردهاند، چگونگی باز پس گیری هرمز از پرتغالیها از جمله مواردی است که در این فیلم نمایش داده میشود.
سابقه تاریخی جزیره خارک، داستان سفر واسکودوگاما پرتغالی و آمدن آلبر کرک به خلیج فارس و آغاز دوران استعمار تا دوران جنگ جهانی اول، مبارزات مردم جنوب علیه استعمار، موقعیت جزایر قشم، کیش، تنب بزرگ، تنب کوچک دیگر سرفصلهای این فیلم را تشکیل داده است.
منوچهر طیاب مستندساز، نویسنده و منتقد که یکی از چهرههای تاثیرگذار دنیای مستند به شمار میرود، در سال ۱۳۱۶ در تهران به دنیا آمد. او دانشآموخته رشته معماری از دانشگاه فنی وین و تحصیلکرده رشته کارگردانی سینما و تلویزیون و طراحی صحنه از دانشکده سینمایی آکادمی دولتی موسیقی و هنرهای نمایشی وین بود.
او از سال ۱۳۴۲ با ساخت فیلمی درباره سفالهای قدیمی ایران به مستندسازی روی آورد و نزدیک به ۱۰۰ فیلم ارزشمند میراث فرهنگی و تاریخی را کارگردانی کرده است. طیاب استاد رشته سینما در دانشکده هنرهای دراماتیک و تلویزیون، سرپرست رشته سینماتوگرافی و عکاسی دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تهران و عضو هیئت داوران یونسکو در جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه لهستان بود و از جمله آثار مستند او میتوان به «البرز»، «زاگرس گهواره تمدنی کهن»، «نقاشی ایران»، «دروازه ملکوت»، «وانگه روان جهان گله کرد» و ... اشاره کرد.
همچنین همزمان با برگزاری سیزدهمین دوره جشنواره بینالمللی سینماحقیقت، ضمن نکوداشت منوچهر طیاب و نمایش آثار منتخب وی، از این پیشکسوت سینمای مستند با اهدای نشان فیروزه حقیقت تقدیر شد. طیاب غیر از مستندسازی و عکاسی به عنوان شاخههای اصلی فعالیت خود، در حوزه ایرانشناسی نیز نامی آشناست و در زندگی خود به طور پیوسته برای معرفی ایران با ابزار فیلم و مستند تلاش کرد.
بسیاری از مستندسازان طیاب را به عنوان یک ایرانشناس عاشق میشناسند که مسیر صادقانهای را در زندگی پیش گرفته و او به همراه ایرج افشار، خسرو سینایی و منوچهر ستوده را از کسانی عنوان میکنند که گویی جهان هستی آنها را به عنوان پیامبران فرهنگ برگزیده است.
از جمله آثار منوچهر طیاب که در جشنوارههای مختلف مورد تقدیر واقع شدهاند، میتوان به فیلمهای «سفال/ سرامیک» (۱۳۴۲) - برنده دلفان نقره، «ریتم» (۱۳۴۳) - فیلم منتخب یونسکو برای تدریس در مدارس سینمایی- دیپلم افتخار از جشنواره وین، «خوزستان» (۱۳۴۳)، «دزفول/ شوشتر» (۱۳۴۴)، «کران تا کران» (۱۳۴۴)، «قالی» (۱۳۴۵)، «جزیره قشم» (۱۳۴۶)، «سپاهی دانش» (۱۳۴۷)، «مسجد جامع اصفهان» (۱۳۴۸) - دیپلم افتخار جشنواره فیلم برلین، «دریای پارس» (۱۳۴۸)، «ایران سرزمین ادیان» (۱۳۴۹) - دیپلم افتخار جشنواره وین، «سیر خط در ایران» (۱۳۴۹)، «سوی شهر خاموش- دزفول» (۱۳۴۹)، «آبادان» (۱۳۵۰)، «سوزنبان» (۱۳۵۰)، «کاریکاتوریست» (۱۳۵۰)، «جنگ خروس» (۱۳۵۰)، «شبهای تهران- ۷ قسمت» (۱۳۵۰)، «زنها و حرفهها» (۱۳۵۰)، «خیمه شببازی» (۱۳۵۱)، «تیاتر رو حوضی» (۱۳۵۱)، «نمایشگاه نقاش امپرسیونیستها» (۱۳۵۱)، «نمایشگاه جواهرات» (۱۳۵۱)، «نمایشگاه شیشه و سفال» (۱۳۵۱)، «نمایشگاه نقاشی کودکان» (۱۳۵۲)، «کاخ چهلستون» (۱۳۵۲)، «کاخ هشتبهشت» (۱۳۵۲)، «کاخ عالیقاپو» (۱۳۵۲)، «مسجد شیخ لطفالله» (۱۳۵۳)، «معماری دوران صفوی» (۱۳۵۴) - برنده دلفان طلایی، «معماری دوران سلجوقی» (۱۳۵۴)، «معماری دوران ایلخانی» (۱۳۵۴)، «معماری دوران تیموری» (۱۳۵۴)، «معماری آستان قدس رضوی» (۱۳۵۵)، «اصفهان هندسهای بر مقیاس انسانی» (۱۳۵۵) - دیپلم افتخار جشنواره سینمایی مسکو، «ساخت کاشی معرق» (۱۳۵۵) و «تعمیر نقاشیهای دیواری» (۱۳۵۵) اشاره کرد.
منوچهر طیاب کارگردان نامآشنای سینمای مستند ایران بامداد روز سهشنبه ۴ شهریور سال ۱۳۹۹ در سن هشتاد و سه سالگی در بیمارستانی در وین از دنیا رفت.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر